Ku pamięci tych, którzy odeszli w mroku. 80. rocznica Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof

25 stycznia 1945 r. we wczesnych godzinach porannych teren obozu koncentracyjnego Stutthof opuściły kolumny więźniów. Łącznie blisko 33 000 osób (11 000 z obozu centralnego i blisko 22 000 z podobozów) udało się w morderczy Marsz Śmierci. Wskutek wycieńczenia, głodu, chorób, zimna oraz mordów życie straciło ok. 17 000 spośród nich. W tym roku obchodzimy 80. rocznicę tych tragicznych wydarzeń. Uroczystości upamiętniające odbędą się 25 stycznia 2025 r. o godz. 13:00 w Archikatedrze Oliwskiej w Gdańsku.

Upamiętnienie w Archikatedrze Oliwskiej

To już wieloletnia tradycja, że 25 stycznia – w rocznice rozpoczęcia Marszu Śmierci więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof – spotykamy się na Mszy Świętej, która odprawiana jest w intencji wszystkich ofiar. Te spotkania przez wiele lat dawały nam możliwość rozmowy z uczestnikami tych tragicznych wydarzeń oraz ich rodzinami. Był to czas gdy wspólnie mogliśmy na moment zwolnić w pędzie życia codziennego i zastanowić się nad tym co najważniejsze, rodziną, bliskością innych osób, wolnością oraz człowieczeństwem. Dziś w następstwie odchodzenia pokolenia Świadków Historii, na nowo staramy się zdefiniować sens uroczystości. W naszym odczuciu mają one nie tylko wymiar religijny, ale powinny być także świadectwem naszej społecznej odpowiedzialności za pamięć o ofiarach zbrodni popełnionych w czasie II wojny światowej oraz solidarności z nimi i ich rodzinami – mówi Piotr Tarnowski, dyrektor Muzeum Stutthof w Sztutowie.

Msza Święta w intencji ofiar KL Stutthof odbędzie się 25 stycznia 2025 (sobota) o godz. 13:00 w Archikatedrze Oliwskiej.

Zimowy pejzaż naznaczony cierpieniem – Marsz Śmierci więźniów KL Stutthof

Na wieść o zbliżających się wojskach Armii Czerwonej niemieckie władze obozowe podjęły decyzję o ewakuacji więźniów z KL Stutthof i jego podobozów. 25 stycznia 1945 r. z obozu centralnego wyruszyły pierwsze kolumny. Szacuje się, że łącznie ewakuacją lądową w obozie centralnym objęto ok. 11 000 osób. W przypadku podobozów liczba ta była jeszcze większa. W morderczą wędrówkę udało się ponad 22 000 więźniów. Punktem docelowym ewakuacji miała być szkoła SS w Lęborku.

Od początku osiągnięcie przez wycieńczonych, zagłodzonych i często chorych więźniów wydawało się niemożliwe. Komendantura założyła, że opuszczający obóz Stutthof pokonają trasę 140 km w ciągu 7 dni. Już pierwsze godziny zweryfikowały te plany. Maszerując w ogromnych zaspach śnieżnych i mrozie sięgającym niekiedy poniżej 20 stopni więźniowie umierali z wycieńczenia.  A ci, którzy odstawali od kolumn byli na miejscu mordowani przez SS-manów.  Bardzo szybko zaczęło brakować także pożywienia. Racje, które więźniowie otrzymali przed wymarszem wielu z nich  zjadło od razu. Przez kolejne 3-4 dni nie mieli niczego w ustach.

Morderczą wędrówkę tak o to wspominał Jan Jarzębowski:

- Kilometr przed nami maszerowała jakaś kolumna. Widać ją było dokładnie, ponieważ teren był falisty. Widzieliśmy jej końcówkę z trudem podchodzącą pod górę i padające sylwetki tuż po wystrzałach. Po kilku minutach mijaliśmy te świeże trupy. Przed nami musiały iść jeszcze inne kolumny, ponieważ mijaliśmy i starsze trupy.

Dopiero na Kaszubach więźniowie mogli liczyć na pomoc z zewnątrz. Łącznie w Marszu Śmierci wzięło udział 33 000 więźniów z obozu centralnego Stutthof i jego podobozów. W trakcie jego trwania śmierć poniosło 17 000 osób.

Pamiętać to Nasz obowiązek!  

W tym roku obchodzimy 80. rocznicę tych tragicznych wydarzeń. Jak zaznacza Łukasz Kępski, rzecznik Muzeum od wielu lat widać, że pamięć o Marszu Śmierci na Pomorzu, szczególnie w kaszubskiej części. W wielu miejscach wciąż słychać echo kroków więźniów, szepty ich rozmów i modlitw oraz krzyk rozpaczy. Dlatego Naszym obowiązkiem jest pamiętać!!!

Podobnie, jak w poprzednich latach wiele z upamiętnień ma charakter oddolny, inicjowana jest przez samorządy, instytucje kultury, szkoły i organizacje pozarządowej. 24stycznia upamiętnienia odbędą się m.in. w Cedrach Wielkich oraz Suchym Dębie. 27 stycznia wspólnie z Ośrodkiem Kultury, Sztuki i Biblioteki Publicznej Gminy Pruszcz Gdański zapraszamy do Mediateki w Straszynie, gdzie będzie można wysłuchać m.in. wykładu dr. Kordiana Kuczmy z Muzeum Stutthof w Sztutowie. Natomiast 29 stycznia w Pruszczu Gdańskim podczas uroczystości rocznicowych zostanie zaprezentowana przygotowana m.in przez Agnieszkę Kłys i dr. Marcina Owsińskiego wystawa „Stutthof idzie! Ewakuacja więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof 25.01-12.03.1945”.

Również w kolejnych tygodniach w wielu miejscowościach odbywać się będą upamiętnienia m.in. w Pomieczynie czy Nawczu. Jak zaznacza Piotr Tarnowski – To niezwykle ważne, aby pamięć żyła, była kultywowana przez kolejne pokolenia. Wtedy będziemy mogli wierzyć w to, że nigdy nie dojdzie do powtórzenia tej tragicznej historii.

Pamięć ta nie tylko powinna ograniczać się do udziału w uroczystościach, wydarzeniach, ale przede wszystkim  ma uczyć nas empatii i szacunku dla drugiego człowieka, niezależnie od jego pochodzenia, wyznania czy przekonań.

Zaproszenie do wspólnego uczestnictwa

Msza Święta w intencji Ofiar KL Stutthof: 25 grudnia, godz. 13:00, Archikatedra Oliwska w Gdańsku

Lokalne uroczystości: Cedry Wielkie, Suchy Dąb, Pruszcz Gdański, Straszyn, Pomieczyno, Nawcz i inne miejscowości na Kaszubach (szczegóły i terminy ogłaszane przez lokalnych organizatorów).

Rozpoczęła się rekrutacja uczniów do projektu Nowodworska Akademia Zawodowców – Gotowi do pracy! To wyjątkowa inicjatywa, której celem jest wsparcie młodzieży w zdobywaniu praktycznych umiejętności zawodowych oraz lepsze przygotowanie do rynku pracy. Nowodworska Akademia Zawodowców zaprasza uczniów do udziału w kursach, które pomogą im rozwijać umiejętności zawodowe w różnych branżach. Projekt oferuje szkolenia m.in. w obszarach spedycji, logistyki, programowania, przedsiębiorczości, a także branży turystyczno-hotelarskiej. Rekrutacja trwa do 2028 roku, a wybór uczestników odbywa się na podstawie szczegółowych kryteriów zawartych w Regulaminie rekrutacji.

Projekt Nowodworska Akademia Zawodowców – Gotowi do pracy to unikalna okazja dla uczniów, którzy chcą rozwinąć swoje kompetencje zawodowe i zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. W ramach projektu oferowane są różnorodne kursy specjalistyczne, takie jak:

-kursy z zakresu spedycji i logistyki,
-programowania,
-przedsiębiorczości,
-kursy zawodowe związane z branżą hotelarsko-turystyczno-gastronomiczną,
-kursy związane z kompetencjami społecznymi.

Rekrutacja do projektu odbywa się na podstawie formularza, a wybór uczniów oparty jest na szczegółowych kryteriach, dostępnych w Regulaminie rekrutacji. Ponieważ uczniowie biorący udział w projekcie są niepełnoletni, wymagany jest podpis rodzica lub opiekuna prawnego.

Dlaczego warto wziąć udział w projekcie?

Udział w Nowodworskiej Akademii Zawodowców to doskonała okazja, aby:

-rozwinąć umiejętności poszukiwane przez pracodawców,
-zyskać wsparcie w planowaniu przyszłej kariery zawodowej.

Zapraszamy wszystkich uczniów do skorzystania z tej niepowtarzalnej szansy, a rodziców i opiekunów prosimy o zachęcenie swoich dzieci do udziału w projekcie. Więcej informacji uzyskają Państwo kontaktując się z koordynatorem projektu w szkole.

Koordynator:

Karolina Dobrzyńska-Wdowicz
Koordynator Zespołu Szkół w Nowym Dworze Gdańskim

Więcej o projekcie pisaliśmy tu : https://tiny.pl/8zk54t3b